Ananas Yaprağından Otomobil Döşemesi

Bugüne kadar otomobil koltukları ya hayvan derisiyle ya da özel kumaşla kaplanıyordu. Ama daha hafif, dayanıklı ve ucuz yeni tekstil ürünleri yeni seçenekler sunuyor.

“1938’e kadar her şey doğal ve yenilenebilir ürünlere dayanıyordu” diyor, Kuzey Carolina Üniversitesi Tekstil Fakültesi’nden Sam Hudson. “Ama naylonun ortaya çıkmasıyla her şey değişti. Bu tümüyle sentetik, petrokimyasal ilk üründü.”

Farklı seçeneklere rağmen deri en yaygın kullanılan malzeme olmaya devam etti. Hudson bunu derinin statü sembolü bir lüks ürün olarak algılanmasına bağlıyor.

Ama tercihler değişmeye başladı. Deri o kadar yaygınlaştı ki artık kimse özel bulmuyor onu. Ayrıca İngiltere’de nüfusun yüzde 1 kadarı katı vejetaryen bir hayat tarzı sürdürüyor. On yıl öncesine kıyasla bu yüzde 350 oranında bir artış demek. Çevre duyarlılığı artıyor. Bütün bunlar alternatif ürünlere ilginin de arttığını gösteriyor.

Phantom model bir otomobilin iç döşemesi için 12 büyükbaş hayvanın derisini kullanmakla övünen Rolls-Royce bile yün ve ipek gibi yenilenebilir malzemeden yapılma ürünlere yöneliyor.

Sam Hudson da bu tür maddelere dayalı ürünler geliştirmek amacıyla çalışma yürüten araştırmacılar arasında yer alıyor. Bu ürünler yavaş yavaş laboratuvardan çıkıp ticari kullanıma girmeye başladı.

Vinil ve benzeri sentetik deri ürünleri tüketiciler arasında giderek gözden düşmüştü. Deri gibi bu ürünler de kışın soğuk, yazın da terletici olmanın yanı sıra kokusu da hoş karşılanmıyordu.

Deriye alternatif ürünlere ilgi arttıkça otomobil üreticileri bu alana daha fazla yönelmeye başladı. Toyota’nın ürettiği SofTex malzemesi dayanıklı olduğu gibi deriden de daha çabuk kuruyor. Mercedes-Benz, BMW ve Volswagen de gerçek deriden daha dayanıklı ve ucuz sentetik deri kullanıyor.

Pahalı otomobil tasarımcıları, karbon lifinden imal edilen kaplama malzemeyi tercih diyor. Bu oldukça dayanıklı ve hafif maddeyi en çok kullanan ise Lamborghini.

2012’de karbon fetişi öyle bir aşamaya geldi ki Aventador J özel modelinde, dayanıklı, hafif ve hala aşırı pahalı olan karbon lifli kaplamalar kullanıldı.

Dünyada üretilen ananas miktarı yılda 25 milyon tonu buluyor. Bu bitkinin atılan yaprakları güçlü ve esnek liflere sahip. Bu liflerden imal edilebilen yapay süet gerçeğinden çok daha hafif ve ucuz.

Pinatex adı verilen bu madde, ananas yapraklarının liflere ayrılması ve tabaka haline getirilip su geçirmez özellik katılması yoluyla elde ediliyor. Artık maddeler ise gübreye dönüştürülüyor. Bu maddeyi ilk bulan Carmen Hijosa, Londra’daki Ananas Anam adlı şirketinde tasarımcılarla ayakkabı, ceket, çanta ve otomobil döşemesi üretmek için girişimlerde bulunuyor.

Otomobil döşemesinde deri cazibesini yitirirken ipek giderek daha fazla ilgi görüyor. Ermenegildo Zegna özel modelinde Maserati ipek koltuk döşemesi kullanıyor. Bu malzeme hassas görünümüne rağmen oldukça dayanıklı. İpek eskiden beri giysiden paraşüt yapımına kadar birçok alanda kullanılıyor ve farklı sıcaklıklarda kullanışlı olabiliyor.

İsviçreli tekstil imalatçısı Climatex yünü sentetik liflerle karıştırarak koltuk döşemesi yapıyor. Bu maddeler geri dönüşüm sürecinde birbirinden ayrılıp farklı işlemlere tabi tutulabiliyor. Yün ısı kontrolünü sağlarken, sentetik lifler de kumaşı daha dayanıklı yapıyor. Modern malzemeler sentetik liflerin her kalitede ve her renkten yapılmasını mümkün kıldığı için herkesin zevkine ve bütçesine göre üretim yapılabiliyor. Amerikan tekstil firması Lantal bu maddeyi otobüs döşemelerinde kullanıyor.

“Doğaya baktığımızda ipek lifi, selüloz lifi gibi birçok maddenin mükemmelliğini görüyoruz” diyor Hudson. “Bazı büyük değişikliklere gidilmediği takdirde bugün ürettiğimiz şeylerin gelecek 10 bin yılda sürdürülebilir olacağını sanmıyorum.”

Gelecekte otomobillerin sürücü koltuklarının şoförleri tanıyacağı öngörülüyor. Bunun, koltukların döşeneceği akıllı kumaşlarda kullanılan sensörler yoluyla yapılması planlanıyor. Örneğin Ford, koltukların yaslanma kısmına yerleştirilen nabız monitörleriyle stresi ve kazaya yol açabilecek sağlık sorunlarını önceden tespit etmeyi amaçlıyor.

BMW ise kablolar içeren yumuşak polimerli lifler üzerinde testler yapıyor. Bunlar dokunmatik ekranlar gibi işlev görecek. Gelecekte bunların, yolcuların komut vermesini sağlama amaçlı kullanılabileceği, ayrıca vücut ısısını tespit edip ihtiyaca göre otomatik ısı ayarı yapabileceği söyleniyor.

Kaynak:  bbc